ضرب‌المثل شیوه ای از بیان است که داستانی پندآموز در پس آن‌ها نهفته است. بسیاری از این داستان‌ها از یاد رفته‌اند و پیشینهٔ برخی از مثل ها بر مردم روشن نیست؛ با این‌حال، در مکالمات روزمره از آن مثل ها استفاده می شود. 

در همه زبانهاي دنيا ضرب المثل فراوان است. هر قدر تاريخ تمدن ملتي طولانی تر باشد مثل هاي بيشتري در آن وجود دارد و در زبان فارسي نيز ده ها هزار ضرب المثل وجود دارد. مجموعه مثل‌نامه نگاهی به حکایت‌های کهن ایرانی دارد و آن را به زبان رنگ و تصویر درآورده است. هر قسمت قصه‌ای را بیان می‌کند و در دل هر قصه به ضرب‌المثلی مناسب و ارزشمند اشاره دارد که در حقیقت اساس قصه بر پایه همین ضرب‌المثل است.  

مجموعه مثل نامه 1، در 150 قسمت تولید شده است و ضرب المثل ها را به صورت انیمیشن به تصویر کشیده است. داستان از زبان راوی مجموعه که شانه به سر است و به همراه دستیارش زاغو بیان شده. شانه به سر و زاغو از مهمترین شخصیت های مجموعه هستند. نکته شیرین دیگری که در تماشای “مثل‌نامه” به رخ کشیده می‌شود، جلوه‌های موسیقایی و استفاده از ترانه‌های شیرین ایرانی است. فضاسازی آن بر اساس نقاشی‌های مینیاتوری ایرانی شکل گرفته که به ایرانی بودن این اثر بسیار کمک کرده است.